Образовни цели

Цел 1: Тренерот е способен да ја дефинира слободата на изразување и слободата на печатот, како и нивната улога во демократското општество.

Цел 2: Тренерот е способен да ги презентира различните етички принципи на новинарите.

Цел 3: Тренерот може да им објасни на учениците централната улога на новинарите во општеството, кои исто така делуваат како противтежа и, кога е потребно, ги разобличуваат злоупотребите на моќта од страна на лидерите.

Слобода на изразување и слобода на печат

  • Слобода на изразување е право, правото слободно да се изрази она што човек го мисли.

Ако слободата на изразување им овозможува на сите да бидат слободни да мислат и да ги изразуваат своите мислења, таа исто така има свои граници: мора да се избегнува клевета, навреди, поттикнување на омраза против група поради нејзината религија, боја на кожата или сексуалност, како и охрабрување на тероризам или воени злосторства.

  • Слобода на печат, која ја одразува слободата на изразување, им гарантира на граѓаните пристап до сите неопходни информации за слободно формирање на нивните мислења.

Весниците имаат улога да ги информираат читателите и да поттикнуваат дебати на идеи меѓу граѓаните. За тоа, новинарите следат правила. Тие можат да покриваат сите теми, но мора внимателно да ја проверуваат информацијата за да ја гарантираат нејзината квалитет.

Во некои земји, слободата на печат може да биде загрозена, а новинарите можат да бидат спречени да покриваат одредени настани или да ги критикуваат оние на власт. Секоја година, НВО „Репортери без граници“ објавува ранкинг за слободата на печатот во светот.

Етика во новинарството

  • Новинарството е област која се состои од истражување на информации, нивна проверка, ставање во контекст, приоретизирање, обликување, коментирање и објавување квалитетни информации; не смее да се меша со комуникација.
  • Практикување на професијата: Поимот на итност во ширењето на информацијата или ексклузивноста не смее да има предност над темелното истражување и проверката на изворите. За да работи во соодветни услови, новинарот мора да може слободно да ги извршува сите аспекти на професијата (истраги, истражувања, снимање слики и звуци итн.), да има пристап до сите извори на информации за факти кои ја засегаат јавната сфера и да му биде гарантирана заштита на доверливоста на неговите извори.
  • Декларацијата за права и должности на новинарите од Минхен, составена во 1971 година од сите новинарски синдикати на европско ниво, обезбедува насоки за етичка практика на новинарството. Според оваа декларација, новинарот достоен за тоа име:
  • ја почитува човечката достоинственост и претпоставката на невиност;
  • ги смета критичкото размислување, вистинитоста, точноста, интегритетот, правичноста и непристрасноста за столбови на новинарската акција;
  • ги смета неоснованите обвинувања, намерата за штета, измената на документи, искривувањето на факти, злоупотребата на слики, лажењето, манипулацијата, цензурата и автоцензурата, како и недостатокот на проверка на факти за најсериозни професионални прекршоци;
  • применува најголема внимателност пред ширење на информација, без оглед на нејзиниот извор;
  • има право и должност за следење на информацијата што ја објавува и обезбедува дека секоја објавена информација докажана како неточна се коригира брзо;
  • ја брани слободата на изразување, мислење, информирање, коментирање и критикување;
  • ги отфрла сите нечесни или платени средства за добивање на информации;
  • не прифаќа пари од јавна служба, институција или приватна компанија каде што неговата улога како новинар, влијание или врски би можеле да бидат искористени.