Ushtrimi i të menduarit kritik: ndërtimi i një shkalle provash

Prezantimi i aktivitetit

Duke hartuar vetë një « shkallë të besueshmërisë », të frymëzuar nga qasja shkencore, ata mësojnë të hierarkizojnë llojet e provave sipas besueshmërisë së tyre. Nxënësit do të duhet të analizojnë çdo informacion dhe të rendisin llojet e provave sipas një kriteri besueshmërie, nga prova më e dobët deri te prova më e padiskutueshme.

Objektivi : T’u tregojë pjesëmarrësve se të gjitha shenjat dhe provat mbi një temë të caktuar nuk kanë të njëjtën vlerë.

Përkufizimi : Çfarë është niveli i provës ?

Në shkencë, është aftësia e një studimi për t’iu përgjigjur një pyetjeje të shtruar. Në fushën e edukimit për median dhe informacionin, dallohen disa nivele provash :

1 – Shenja (besueshmëri e ulët) :

• Dëshmi individuale e raportuar
• Dëshmi individuale direkte
• Fjala e një eksperti

2 – Prova (besueshmëri e lartë) :

• Një studim rasti që vërteton një hipotezë
• Disa studime rastesh që vërtetojnë një hipotezë
• Sinteza të studimeve
• Konsensusi shkencor

Megjithatë, edhe në rastin e një besueshmërie të lartë (studim shkencor, studim rasti etj.), është e rëndësishme të ruhet mendimi kritik dhe të mbetet vigjilent ndaj informacionit që konsultohet dhe përdoret.

Zhvillimi i aktivitetit

1. Përgatitja e ushtrimit : Zgjidhni një temë shkencore që mund të jetë subjekt i dezinformimit (p.sh.: ndryshimet klimatike)
2. Përgatitja e klasës : Vizato në dërrasë një « shkallë të besueshmërisë » (shih Shtojcën)
3. Shpërndani propozimet në letër për pjesëmarrësit që do të ftohen t’i vendosin ato në dërrasë mbi « shkallën e besueshmërisë ».

Shembull propozimi :

• Raport shkencor i Grupit Ndërkombëtar të Ekspertëve për Klimën
• Xhaxhai im më tha se “ngrohja globale nuk vjen nga aktiviteti njerëzor”
• Një shkencëtar deklaron në televizion se ndryshimi i klimës po përshpejtohet
• Presidenti i Shteteve të Bashkuara, Donald Trump, thotë se “ngrohja globale nuk ekziston”
• Etj.

1. Korrigjimi : Pasi propozimet të jenë shpërndarë nga pjesëmarrësit, do të bëhet një kohë korrigjimi nga drejtuesi për t’i rishpërndarë propozimet në rendin e duhur.
2. Grupimi i provave : pranë shkallës së korrigjuar të besueshmërisë, pjesëmarrësit do të duhet të klasifikojnë propozimet sipas niveleve të provave siç tregohet në prezantimin e ushtrimit
3. Diskutime : Ushtrimi mbyllet me një debat mbi qasjen shkencore dhe mendimin kritik, mbi dobishmërinë e kësaj qasjeje në kuadrin e një trajtimi kritik të informacionit (shih FLETËN 7 – Trajtimi i informacionit me një sens kritik)