Karta e Mynihut , zyrtarisht e quajtur Deklarata e Detyrave dhe të Drejtave të Gazetarëve , është një tekst themelor mbi etikën gazetareske në Evropë. E miratuar më 24 nëntor 1971 në Mynih nga sindikatat e gazetarëve të gjashtë vendeve të Komunitetit Ekonomik Evropian (Belgjikë, Francë, Gjermani, Itali, Luksemburg dhe Holandë), si dhe ato të Zvicrës dhe Austrisë, ajo përcakton parimet thelbësore etike që rregullojnë profesionin e gazetarisë.
1- Historia e Kartës së Mynihut
Karta e Mynihut është një vazhdim i përpjekjeve për të kodifikuar parimet etike të gazetarisë. Ajo merr frymëzim në veçanti nga Karta e Detyrave Profesionale të Gazetarëve Francezë, e hartuar në vitin 1918 dhe e rishikuar në vitin 1938. Objektivi ishte harmonizimi i standardeve etike në nivel evropian, në përgjigje të sfidave në rritje me të cilat përballet profesioni. Që nga miratimi i saj, Karta e Mynihut është bërë një referencë thelbësore në etikën gazetareske.
2- 10 detyrat e gazetarit sipas Kartës së Mynihut
- Respektoni të vërtetën : Publikoni informacion të saktë, pavarësisht pasojave, për shkak të së drejtës së publikut për të ditur të vërtetën.
- Mbroni Lirinë e Informacionit : Mbështetni lirinë për të informuar, komentuar dhe kritikuar.
- Publikoni informacion të verifikuar : Shpërndani vetëm informacion origjina e të cilit dihet ose shoqërojeni atë me rezervat e nevojshme; mos i ndryshoni tekstet ose dokumentet.
- Përdorni metoda të drejta : Përmbahuni nga përdorimi i mjeteve të padrejta për të marrë informacion, fotografi ose dokumente.
- Shmangni plagjiaturën : Mos kryeni plagjiaturë dhe citoni kolegët, informacionin e të cilëve po përdorni.
- Korrigjoni gabimet : Korrigjoni çdo informacion të publikuar që rezulton të jetë i pasaktë.
- Respektoni sekretin profesional : Mbroni burimet konfidenciale të informacionit të gazetarit.
- Ndaloni shpifjen : Shmangni akuzat e pabaza, shpifjen dhe akuzat e pavërtetuara.
- Mos e ngatërroni gazetarinë me reklamën : Hidhni poshtë çdo ngatërrim midis aktivitetit gazetaresk dhe atij të reklamës ose propagandës.
Refuzoni presionin : Kundërshtoni çdo presion dhe pranoni vetëm direktivat editoriale nga menaxherët editorialë.
3- 5 të drejtat e gazetarit sipas Kartës së Mynihut
- Qasje e lirë në burimet e informacionit : Gazetarët duhet të kenë qasje të lirë në të gjitha burimet e informacionit dhe të lejohen të hetojnë të gjitha faktet me interes publik pa pengesa.
- Refuzimi i nënshtrimit : Gazetari ka të drejtë të refuzojë çdo direktivë ose nënshtrim që është në kundërshtim me parimet e Kartës.
- Klauzola e ndërgjegjes : Në rast të një ndryshimi të rëndësishëm në drejtimin e kompanisë së shtypit, gazetari mund të ndërpresë bashkëpunimin, ndërkohë që përfiton nga garancitë e parashikuara nga marrëveshjet kolektive.
- Qasja në vendimet editoriale : Gazetari duhet të jetë i informuar për vendimet e rëndësishme që ndikojnë në jetën e kompanisë së shtypit.
- Mbledhja e drejtë e informacionit : Gazetari ka të drejtë jo vetëm të përfitojë nga marrëveshjet kolektive, por edhe nga një kontratë personale që i siguron sigurinë materiale dhe morale, si dhe një shpërblim që i korrespondon rolit të tij shoqëror dhe të mjaftueshëm për të garantuar pavarësinë e tij ekonomike.
Karta e Mynihut mbetet një shtyllë e etikës gazetareske, duke i udhëhequr profesionistët e informacionit në kryerjen e misionit të tyre në shërbim të publikut.
