Objektivat arsimore

Objektivi 1: Trajneri është i aftë të përcaktojë lirinë e shprehjes dhe lirinë e shtypit, si dhe rolin e tyre në një shoqëri demokratike.

Objektivi 2: Trajneri është në gjendje të paraqesë parimet e ndryshme etike të gazetarëve.

Objektivi 3: Trajneri mund t’ua shpjegojë studentëve të tij rolin qendror të gazetarëve në shoqëri, të cilët veprojnë gjithashtu si kundërfuqi dhe, kur është e nevojshme, denoncojnë abuzimet e pushtetit nga drejtuesit.

Liria e shprehjes dhe liria e shtypit

  • Liria e shprehjes është një e drejtë, e drejta për të shprehur lirshëm atë që mendon.

Nëse liria e shprehjes u lejon të gjithëve të mendojnë dhe të shprehin opinionet e tyre, ajo ka gjithashtu kufizimet e veta: duhet shmangur shpifja, fyerja, nxitja e urrejtjes ndaj një grupi për shkak të fesë, ngjyrës së lëkurës apo seksualitetit, si dhe nxitja e terrorizmit apo krimeve të luftës.

  • Liria e shtypit, e cila pasqyron të drejtën e lirisë së shprehjes, u garanton qytetarëve qasje në të gjitha informacionet e nevojshme për të formuar lirshëm mendimet e tyre.

Gazetat kanë rolin të informojnë lexuesit dhe të nxisin debate idesh midis qytetarëve. Për ta bërë këtë, gazetarët ndjekin rregulla. Ata mund të trajtojnë të gjitha temat, por duhet të kujdesen të verifikojnë informacionet për të siguruar cilësinë e tyre.

Në disa vende, liria e shtypit mund të cenohet dhe gazetarët mund të pengohen të mbulojnë ngjarje të caktuara ose të kritikojnë ata që janë në pushtet. Çdo vit, OJQ-ja Gazetarë pa Kufij publikon një renditje mbi lirinë e shtypit në mbarë botën.

Etika e gazetarisë

  • Gazetaria është një fushë që konsiston në kërkimin e informacionit, verifikimin e tij, vendosjen në kontekst, prioritetizimin, formësimin, komentimin dhe publikimin e informacionit cilësor; ajo nuk duhet ngatërruar me komunikimin.
  • Praktika e profesionit: Nocioni i urgjencës në shpërndarjen e informacionit ose ekskluziviteti nuk duhet të mbizotërojë mbi hetimin e thelluar dhe verifikimin e burimeve. Për të punuar në kushte të përshtatshme, gazetari duhet të jetë në gjendje të kryejë lirshëm të gjitha aspektet e profesionit (hetimet, pyetjet, marrja e imazheve dhe tingujve, etj.), të ketë qasje në të gjitha burimet e informacionit që kanë të bëjnë me fakte që ndikojnë jetën publike dhe të ketë garanci për mbrojtjen e konfidencialitetit të burimeve të tij.
  • Deklarata e të Drejtave dhe Detyrimeve të Gazetarëve e Mynihut, e hartuar në vitin 1971 nga të gjitha sindikatat e gazetarëve në nivel evropian, ofron udhëzime për një praktikë etike të gazetarisë. Sipas kësaj deklarate, një gazetar i denjë për këtë emër:
  • respekton dinjitetin njerëzor dhe prezumimin e pafajësisë;
  • e konsideron mendimin kritik, të vërtetën, saktësinë, integritetin, drejtësinë dhe paanshmërinë si shtyllat e veprimit gazetaresk;
  • e konsideron akuzat e pabazuara, synimin për të dëmtuar, ndryshimin e dokumenteve, shtrembërimin e fakteve, keqpërdorimin e imazheve, gënjeshtrën, manipulimin, censurën dhe autocensurën, si dhe mungesën e verifikimit si shkeljet më serioze profesionale;
  • ushtron vigjilencën më të madhe para se të shpërndajë një informacion, pavarësisht burimit të tij;
  • ka një të drejtë dhe gjithashtu detyrim për ndjekjen e informacionit që shpërndan dhe sigurohet që çdo informacion i publikuar që del i pasaktë të korrigjohet shpejt;
  • mbron lirinë e shprehjes, mendimit, informacionit, komentimit dhe kritikës;
  • refuzon çdo mjet të pandershëm ose të korruptuar për të marrë informacion;
  • nuk pranon para nga një shërbim publik, institucion ose kompani private ku roli i tij si gazetar, ndikimi apo lidhjet e tij mund të shfrytëzohen.