Që kur kemi kaluar kaq shumë kohë në internet, mënyra se si flasim, debatojmë, qeshim (dhe ndonjëherë debatojmë) ka ndryshuar shumë. Në internet, mund të shprehim atë që mendojmë, të ndajmë mendimet tona, të lidhemi… por edhe të ofendojmë, të ngacmojmë ose të tallemi pa kufizime. Kjo dinamikë ngre një pyetje thelbësore: A na ka bërë interneti më të këqij, apo thjesht ka nxjerrë në pah trendet që janë tashmë të pranishme në shoqëri?
1- Pas ekranit, asgjë nuk të pengon më?
Një nga ndryshimet e mëdha nga “jeta reale” është se në internet shpesh mund të mbetesh anonim. Nuk ke pse të tregosh fytyrën ose emrin tënd të vërtetë. Si rezultat, disa njerëz ndihen të lirë të thonë çdo gjë, madje edhe gjëra lënduese ose tronditëse, sepse mendojnë se janë të sigurt.
Një studim i vitit 2004 nga psikologu John Suler, i titulluar “Efekti Disinhibitor i Internetit”, tregoi se anonimati online u lejon disa njerëzve të zbusin frenimet sociale që ekzistojnë në ndërveprimet ballë për ballë. Pa presion të menjëhershëm social, përdoruesit ndihen më pak të përgjegjshëm për veprimet e tyre, gjë që mund të çojë në sjellje agresive ose edhe mizore. Ndjenja e pandëshkueshmërisë, e kombinuar me mungesën e pasojave të menjëhershme, duket se e përkeqëson këtë anë më pak dashamirëse të disa individëve.
2- Trollët, ngacmimet dhe urrejtja në internet
Sjelljet ngacmuese, të cilat shpesh quhen ngacmime kibernetike, janë intensifikuar me zgjerimin e platformave dixhitale. Të qenit në gjendje të sulmosh dikë pa rrezikuar përballje fizike apo edhe hakmarrje sociale ka lehtësuar përhapjen e gjuhës së urrejtjes dhe mesazheve të dhunshme.
Për shembull, trollët , të cilët thjesht duan të bezdisin të tjerët ose të fillojnë debate. Ose ngacmimi kibernetik , kur një person fyhet, poshtërohet ose kërcënohet vazhdimisht në internet.
Ky lloj dhune mund të ketë pasoja reale: humbje të vetëbesimit, stres, izolim dhe më keq. Këto nuk janë “thjesht fjalë në ekran”: këto janë sulme që prekin njerëz të vërtetë.
3- A është interneti problemi, apo çfarë bëjmë ne me të?
Mbani mend, interneti nuk është në thelb i keq. Ai ka qenë gjithashtu një mjet për mobilizim, solidaritet dhe kreativitet. Janë shfaqur lëvizje shoqërore, kauzat janë sjellë në vëmendjen e publikut të gjerë dhe komunitetet kanë gjetur një vend për të shprehur veten. Në një farë mënyre, interneti u lejon individëve të ngrenë zëra që përndryshe mund të ishin heshtur.
Pra, problemi nuk është vetë uebi, por mënyra se si disa njerëz e përdorin atë.
4- Pra, çfarë bëjmë?
A duhet që platformat të forcojnë kontrollet e tyre dhe të moderojnë përmbajtjen në mënyrë më aktive? A duhet të favorizohet një qasje edukative për t’i kujtuar çdo përdoruesi të internetit përgjegjësinë e tij në ndërveprimet e tij online?
Shumë zëra po bëjnë thirrje për rregullim më të rreptë të gjuhës së urrejtjes në internet për të luftuar përhapjen e urrejtjes, duke ruajtur njëkohësisht lirinë e shprehjes. Ligjet mbi shpifjen dhe urrejtjen në internet janë vënë në fuqi në shumë vende, por zbatimi i këtyre standardeve mbetet kompleks.
Pra, a na ka bërë interneti më të këqij? Jo domosdoshmërisht. Në fund të fundit, mënyra se si bashkëveprojmë në internet shpesh pasqyron shoqërinë në tërësi, me pikat e forta dhe të dobëta të saj, progresin dhe rënien e saj.
